|
Jabłkach i jabłoniach
A. Augustynowicz Kwitnąca_jabłoń
"(...) Na wysokości dwóch stawów „zimochowów", gdzie wpuszczane były na zimę karpie matki, ciągnęły się jabłonie najprzedniejszych gatunków. Najrozmaitsze renety, kosztele, antonówki, glogierówki. Były to już teraz niemodne, rozłożyste drzewa, które rodziły późny owoc, jabłka całkiem płaskie, tak zwane rzepki, o delikatnej skórce buraczkowego koloru, nakrapiane białymi cętkami. Dalej szły malinówki, kalwile i przewyborne z Boskop (...)" opisywała jabłonie w sadzie swojego dzieciństwa Maria Stępkowska -Szwed w książce "Maniusia, Marynia, Maria".
"(...) Jabłka miały ładnie brzmiące nazwy - prawie nieznane już teraz gatunki: „Piękna z Boskoop", „Złota Reneta", „Królowa Renet", „Glogierówka", „Reneta Kulona", „Reneta Baumana" wtórowała jej Zofia Malanowska w "Wilczyckich wspomnieniach".
Jak wyglądały te nieco zapomniane już odmiany jabłoni?
Antonówka ma duże bladozielone owoce o smacznym białym, nieco kwaskowatym miąszu. Jabłka tej odmiany dojrzewają nierównomiernie i nadają się jedynie do krótkiego przechowywania, za to doskonałe są do szarlotki.
Piękna z Boskoop ma duże owoce o złocistym zabarwieniu ze słabym rumieńcem i twardą skórkę.
Glogiegówki dojrzewają w połowie września i leżeć mogą do grudnia. Znakomicie smakują prosto z drzewa. Owoce są małe i dość delikatne, wymagają starannego pakowania.
Renety Baumana mają rumieniec intensywnie czerwony, spod którego tylko czasami widać żółto -zielony kolor.
Złota Reneta jest angielską odmianą, której początki uprawy sięgają XVII wieku. Dojrzewa w drugiej połowie września i daje przechowywać się do grudnia. Smak ma kwaskowaty z lekkim korzennym posmakiem.
"(...) Jabłka miały ładnie brzmiące nazwy - prawie nieznane już teraz gatunki: „Piękna z Boskoop", „Złota Reneta", „Królowa Renet", „Glogierówka", „Reneta Kulona", „Reneta Baumana" wtórowała jej Zofia Malanowska w "Wilczyckich wspomnieniach".
Jak wyglądały te nieco zapomniane już odmiany jabłoni?
Antonówka ma duże bladozielone owoce o smacznym białym, nieco kwaskowatym miąszu. Jabłka tej odmiany dojrzewają nierównomiernie i nadają się jedynie do krótkiego przechowywania, za to doskonałe są do szarlotki.
Piękna z Boskoop ma duże owoce o złocistym zabarwieniu ze słabym rumieńcem i twardą skórkę.
Glogiegówki dojrzewają w połowie września i leżeć mogą do grudnia. Znakomicie smakują prosto z drzewa. Owoce są małe i dość delikatne, wymagają starannego pakowania.
Renety Baumana mają rumieniec intensywnie czerwony, spod którego tylko czasami widać żółto -zielony kolor.
Złota Reneta jest angielską odmianą, której początki uprawy sięgają XVII wieku. Dojrzewa w drugiej połowie września i daje przechowywać się do grudnia. Smak ma kwaskowaty z lekkim korzennym posmakiem.
Śliwy w ziemiańskich sadach
W wydanej w roku 1900 doskonalej książce ogrodniczej "Ogród przy dworze wiejskim" Edmunda Jankowskiego śliwy opisane zostały następująco "(...) niewielkie gałęziste drzewo, o korzeniach gęstych, drobnych. niegłęboko rozpostartych, u niektórych nawet czołgających się blizko poziomu; o koronie zwartej lub rozłożystej, rzadko stożkowej, o pędach kosmatych lub gładkich i owocach barwnych, najczęściej zielonawo- żółtych lub czarno-fioletowych. (...)"
Informacje o śliwkach (zwłaszcza węgierkach) często można znaleźć w ziemiańskich pamiętnikach. Odtwarzając klimat ziemiańskiego dworu podajemy więc informacje o kilku ciekawych starych odmianach.
Biała śliwa była odmianą nieznanego pochodzenia, która uprawiana była głównie na północy kraju, w województwie białostockim, poleskim i wileńskim. Ma zielonkawożółte owoce, które dojrzewają pod koniec sierpnia i nadają się do bezpośredniego spożycia, albo na kompoty.
Jerozolimka brzoskwiniowa z wyglądu przypomina nieco małą brzoskwinię. Według "Gospodarskiego sadu handlowego" dr Wł. Gorjaczkowskiego zalecana była do uprawy w województwach warszawskiem, łódzkiem, lubelskiem, wołyńskiej , poznańskiem, pomorskiem. Jej owoce zaczynają dojrzewać już na początku lipca i zbierać je można aż do końca sierpnia.
Mirabelka flotowa dojrzewa na początku sierpnia dając niewielkie żółte owoce. Drzewa wcześnie wchodzą w owocowanie i co roku dają obfite plony. Udają się głównie na południu kraju.
Renkloda zielona doskonale nadaje się na wszelkiego rodzaju przetwory. Ma zielonkawą skórkę, z delikatnym złocistym rumieńcem. Dojrzewa w sierpniu, a jeśli trafią się wtedy dni dżdżyste ma skłonności do pękania.
Węgierka zwykła znana jest od połowy XVII wieku. Jej owoce są fioletowo-granatowe z niebieskim nalotem. Do zbioru nadają się wpołowie września, ale lepiej potrzymać je trochę dłużej na drzewie, gdyż wtedy stają się słodsze. Doskonale nadają się na powidła.
Informacje o śliwkach (zwłaszcza węgierkach) często można znaleźć w ziemiańskich pamiętnikach. Odtwarzając klimat ziemiańskiego dworu podajemy więc informacje o kilku ciekawych starych odmianach.
Biała śliwa była odmianą nieznanego pochodzenia, która uprawiana była głównie na północy kraju, w województwie białostockim, poleskim i wileńskim. Ma zielonkawożółte owoce, które dojrzewają pod koniec sierpnia i nadają się do bezpośredniego spożycia, albo na kompoty.
Jerozolimka brzoskwiniowa z wyglądu przypomina nieco małą brzoskwinię. Według "Gospodarskiego sadu handlowego" dr Wł. Gorjaczkowskiego zalecana była do uprawy w województwach warszawskiem, łódzkiem, lubelskiem, wołyńskiej , poznańskiem, pomorskiem. Jej owoce zaczynają dojrzewać już na początku lipca i zbierać je można aż do końca sierpnia.
Mirabelka flotowa dojrzewa na początku sierpnia dając niewielkie żółte owoce. Drzewa wcześnie wchodzą w owocowanie i co roku dają obfite plony. Udają się głównie na południu kraju.
Renkloda zielona doskonale nadaje się na wszelkiego rodzaju przetwory. Ma zielonkawą skórkę, z delikatnym złocistym rumieńcem. Dojrzewa w sierpniu, a jeśli trafią się wtedy dni dżdżyste ma skłonności do pękania.
Węgierka zwykła znana jest od połowy XVII wieku. Jej owoce są fioletowo-granatowe z niebieskim nalotem. Do zbioru nadają się wpołowie września, ale lepiej potrzymać je trochę dłużej na drzewie, gdyż wtedy stają się słodsze. Doskonale nadają się na powidła.
W kolażu na szczycie strony wykorzystano obrazy XIX wiecznych malarzy polskich; Stanisława Witkiewicza "Kwitnace jablonie", Jana Stanislawskiego "Ule", Bronislawa Abramowicza "Dziewczyna z koszem jabłek". Wszystkie dzieła sztuki wykorzystane na stronie znajdują się w domenie publicznej i zostały zaczerpnięte z Wikimedia Commons. |