Przeglądając pamiętniki ziemiańskie trafić można czasami na opis tajemniczego urządzenia o nazwie lokomobila, używanego do różnego rodzaju prac polowych. Wydaje się, że w okresie międzywojennym lokomobile stosowane były dość powszechnie, dopiero w latach 30-tych zaczęły wypierać je traktory. W ramach odtwarzania rzeczywistości przedwojennego majątku ziemskiego przyjrzyjmy się więc lokomobilom.
Maszyny parowe zaczęły być stosowane w rolnictwie w połowie XIX wieku i przez cały okres ich stosowania zarówno ich konstrukcja jak i wygląd niewiele się zmienił. Lokomobila była ciężką maszyną,trochę przypominającą mały parowóz, która rzadko poruszała się o własnym napędzie. Zwykle transportowana była na miejsce za pomocą zaprzęgu konnego,tam była składana i przygotowywana do pracy. Za pomocą lokomobili można było wykonać orkę pola,chociaż wydaje się,że akurat to zastosowanie niespecjalnie się przyjęło. Orka wykonywana była przez dwie lokomobile ustawione po przeciwnych krańcach pola pomiędzy którymi na linach przeciągany był pług.
Dużo większe zastosowanie lokomobila znalazła przy wykonywaniu prac polowych gdzie jej immobilność nie była wadą np. przy młóceniu zboża. Lokomobila pracująca jako młockarnia obsługiwana przez czwórkę ludzi potrafiła w ciągu dnia pracy wymłócić 1000 snopów zboża czyli ponad 10 razy więcej niż ta sama ilość ludzi pracująca bez lokomobili. Z drugiej strony przy wykonywaniu tej pracy lokomobila zużywała znaczne ilości wody i węgla lub drewna. W latach 30-tych niska cena robocizny sprawiała, że używanie lokomobili stało się nieopłacalne. Krzysztof Mikołaj Radziwiłł pisze w swoich pamiętnikach "(...) posiadałem komplet 2 lokomobil i pługa parowego, których nigdy nie używałem, bo robocizna była tańsza (...)".
Lokomobile używane były także jako sieczkarnie, wialnie oraz do podgrzewania wody
Krajowe lokomobile produkowane były przez zakłady Hipolita Cegielskiego, który pierwsze maszyny wprowadził do oferty w latach 80-tych XIX wieku. Wydaje się jednak, że wówczas sam producent uważał je jednak za wynalazek dość niedoskonały. Wciągu kolejnych kilku dziesięcioleci technologia produkcji musiała się jednak znacznie rozwinąć bo w pochodzącym z roku 1923 katalogu zakłady Cegielskiego reklamowały swoje lokomobile tak:
"(...) Lokomobile nasze są niezrównanej trwałości, pracują najoszczędniej pod względem zużycia opału i wymaganych kosztów konserwacji. Wyrabiamy je z tak znakomitych surowców, że mają zapewnione wszystkie zalety maszyn doskonałych; dostosowane ponadto do warunków naszego kraju, pod wielu względami przewyższają wszystkie podobne wyroby zagraniczne (...)"
materiały źródłowe odnośnie lokomobili:
Rafał Mazur "Lokomobile"
Andrzej Buxakowski "Lokomobile Cegielskiego",SIMP 12/2006
Maszyny parowe zaczęły być stosowane w rolnictwie w połowie XIX wieku i przez cały okres ich stosowania zarówno ich konstrukcja jak i wygląd niewiele się zmienił. Lokomobila była ciężką maszyną,trochę przypominającą mały parowóz, która rzadko poruszała się o własnym napędzie. Zwykle transportowana była na miejsce za pomocą zaprzęgu konnego,tam była składana i przygotowywana do pracy. Za pomocą lokomobili można było wykonać orkę pola,chociaż wydaje się,że akurat to zastosowanie niespecjalnie się przyjęło. Orka wykonywana była przez dwie lokomobile ustawione po przeciwnych krańcach pola pomiędzy którymi na linach przeciągany był pług.
Dużo większe zastosowanie lokomobila znalazła przy wykonywaniu prac polowych gdzie jej immobilność nie była wadą np. przy młóceniu zboża. Lokomobila pracująca jako młockarnia obsługiwana przez czwórkę ludzi potrafiła w ciągu dnia pracy wymłócić 1000 snopów zboża czyli ponad 10 razy więcej niż ta sama ilość ludzi pracująca bez lokomobili. Z drugiej strony przy wykonywaniu tej pracy lokomobila zużywała znaczne ilości wody i węgla lub drewna. W latach 30-tych niska cena robocizny sprawiała, że używanie lokomobili stało się nieopłacalne. Krzysztof Mikołaj Radziwiłł pisze w swoich pamiętnikach "(...) posiadałem komplet 2 lokomobil i pługa parowego, których nigdy nie używałem, bo robocizna była tańsza (...)".
Lokomobile używane były także jako sieczkarnie, wialnie oraz do podgrzewania wody
Krajowe lokomobile produkowane były przez zakłady Hipolita Cegielskiego, który pierwsze maszyny wprowadził do oferty w latach 80-tych XIX wieku. Wydaje się jednak, że wówczas sam producent uważał je jednak za wynalazek dość niedoskonały. Wciągu kolejnych kilku dziesięcioleci technologia produkcji musiała się jednak znacznie rozwinąć bo w pochodzącym z roku 1923 katalogu zakłady Cegielskiego reklamowały swoje lokomobile tak:
"(...) Lokomobile nasze są niezrównanej trwałości, pracują najoszczędniej pod względem zużycia opału i wymaganych kosztów konserwacji. Wyrabiamy je z tak znakomitych surowców, że mają zapewnione wszystkie zalety maszyn doskonałych; dostosowane ponadto do warunków naszego kraju, pod wielu względami przewyższają wszystkie podobne wyroby zagraniczne (...)"
materiały źródłowe odnośnie lokomobili:
Rafał Mazur "Lokomobile"
Andrzej Buxakowski "Lokomobile Cegielskiego",SIMP 12/2006
RSS Feed
