"Żniwa" Włodzimierz Tetmajer (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie) "Gadał Chwedor dłużej, aż wjechano na grobelkę. Droga była sucha, ale kłody wystawały zewsząd, a dziur po wiosennych roztopach jeszcze nie zasypano, więc należało uważać. Chwedor do koni się zwrócił, a Jadwisia oparła się o poduszki faetonu i rozglądała się dokoła. Łąka zielona, olbrzymia ciągnęła się z obu stron drogi, jak okiem sięgnąć. Nic nie przerywało monotonności widoku, oprócz lasu sosnowego, który czerniał długą linią na horyzoncie, i grobli, położonej, jak ogromna kładka na łące. Niebo bez chmurki rozciągało się nad ziemią, jak kopuła błękitna, i na końcu widnokręgu zlewało się z nią, łączyło w jedną mglistą linię, roztapiając błękit swój w jej zieloności. Pomimo swego obszaru, zamknięty to był świat, odosobniony i cichy. Słońce nawet, chociaż jasno świeciło, miało blask odrębny jakiś, białawy, jakby promienie jego przychodziły z za mlecznej szyby. I barwy też były inne, łagodne, niepewne, roztopione i mleczne, jakby przesiąkłe białą farbą, wyblakłe i mgliste. Nie było tu ostrych konturów, ani twardych linii, cień rzucony był niebieskawy. Sosnowy las nawet zdawał się przysłonięty jakąś białą krepą. Zdała na ługach ciemniały złożone już stogi siana. Gdzieniegdzie pracowały gromadki kosarzy, szli wolno długą linią, świecąc białemi plamami koszul i błyskając żeleźcami kos. Ginęli w przestrzeni olbrzymiej, jakby cząstki składowe jej wielkości, jak drobne żyjątka, dostrzegalne zaledwie. Po ługach bujał wiatr ciepły i pachnący, nic mu nie tamowało rozpędu.
Wjechano do lasu. Zielono tam było, ciemno i świeżo. Sosny, słońcem przygrzane, wypuszczały pachnącą ciecz swoją. Trawy i zioła kwitły. Nad głowami kołysała się czarna koronka gałązek i igiełek, a na żółtych, wyniosłych pniach słońce kładło plamy złote i różowe. Las mienił się przeróżnemi barwami, tworzyła się plątanina świateł i cieni, a po wierzchołkach drzew, szumiąc, przechodził wiatr. Zdawało się Jad wisi, że minęły wieki, jak nie widziała tych stron, jak nie oddychała tern powietrzem wilgotnem i pachnącem. Pierś jej rozszerzała się z lubością i chwytała chciwie zapachy i tchnienia swej rodzinnej ziemi. Patrzała wokoło ciekawie i uśmiechała się. Wiedziała dobrze, że nie piękność okolicy ją zachwyca, ale czuła, że i w najpiękniejszem otoczenia nie będzie jej tak miło.
Za lasem ciągnęły się pola włościańskie, a na nich wązkiemi pasami leżały obok siebie wszelkie rodzaje zasiewów. Więc obok zielonych kartofli srebrzyła się gryka, len dojrzewał, powiewały zagony, owsem zasiane, złociły się jęczmiona i prosa stały ciemną ścianą. A tu i owdzie wielkiemi latami świeciły ścierniska, na których kobiety wiązały ostatnie snopy. Deszcz groził, więc pospiesznie zwożono żyto do zagród. Był ruch na zżętych zagonach, ogień z patyków i gałązek tlił się powoli, a przy nim bawiły się dzieciaki. Czerwone spódnice kobiet, jak maki wyglądały wśród dojrzałych kłosów. Podawały one do góry snopy ciężkie, powrósłami je wiązały, a u brzegu stały wozy, zaprzężone w siwe woły, i ładowano na nie plon; skrzypiąc, powoli szły drogą pełne wozy ku wsi. Czasem leciała przez pola pieśń przeciągła, tęskna i, urwana, milkła. W górze pod słońcem skowronki dzwoniły."
Emma Dmochowska "Panienka"
Wjechano do lasu. Zielono tam było, ciemno i świeżo. Sosny, słońcem przygrzane, wypuszczały pachnącą ciecz swoją. Trawy i zioła kwitły. Nad głowami kołysała się czarna koronka gałązek i igiełek, a na żółtych, wyniosłych pniach słońce kładło plamy złote i różowe. Las mienił się przeróżnemi barwami, tworzyła się plątanina świateł i cieni, a po wierzchołkach drzew, szumiąc, przechodził wiatr. Zdawało się Jad wisi, że minęły wieki, jak nie widziała tych stron, jak nie oddychała tern powietrzem wilgotnem i pachnącem. Pierś jej rozszerzała się z lubością i chwytała chciwie zapachy i tchnienia swej rodzinnej ziemi. Patrzała wokoło ciekawie i uśmiechała się. Wiedziała dobrze, że nie piękność okolicy ją zachwyca, ale czuła, że i w najpiękniejszem otoczenia nie będzie jej tak miło.
Za lasem ciągnęły się pola włościańskie, a na nich wązkiemi pasami leżały obok siebie wszelkie rodzaje zasiewów. Więc obok zielonych kartofli srebrzyła się gryka, len dojrzewał, powiewały zagony, owsem zasiane, złociły się jęczmiona i prosa stały ciemną ścianą. A tu i owdzie wielkiemi latami świeciły ścierniska, na których kobiety wiązały ostatnie snopy. Deszcz groził, więc pospiesznie zwożono żyto do zagród. Był ruch na zżętych zagonach, ogień z patyków i gałązek tlił się powoli, a przy nim bawiły się dzieciaki. Czerwone spódnice kobiet, jak maki wyglądały wśród dojrzałych kłosów. Podawały one do góry snopy ciężkie, powrósłami je wiązały, a u brzegu stały wozy, zaprzężone w siwe woły, i ładowano na nie plon; skrzypiąc, powoli szły drogą pełne wozy ku wsi. Czasem leciała przez pola pieśń przeciągła, tęskna i, urwana, milkła. W górze pod słońcem skowronki dzwoniły."
Emma Dmochowska "Panienka"
RSS Feed
